Cuesta imaginarse un programa de música más cutre y rancio
que “Stars, izarrak kalean”. En realidad, los responsables de ETB dicen es un “talent
show”, pero la mayoría de los futuros artistas
que pasan “cantando” por el programa, serán recordados sobretodo por haber aceptado
pequeñas limosnas como gran premio de un concurso televisivo. Vale que la televisión
publica vasca no pasa por su mejor momento, vale que la crisis actual ha hecho
reducir el presupuesto del ente vasco de 140 a 100 millones de euros, pero sonsacarles la
paga a los pobres crios de Euskadi, es pasarse... El día que algún concursante suba y se atreva a cantar el tema "Txanpon baten truke", sera la risión total!!
Y es que el 75% publico que asiste a este programa callejero
son niños y niñas de los distintos pueblos vascos por donde pasa el concurso (algunos
de muy corta edad). A pesar de la ilusión de estos (y sus monedas de céntimo y
euro), la puesta en escena es pobre. Los dos presentadores tratan ganarse el
sueldo, aunque, si el merito de Maria Amolategi es haber sido
cantante de Sugan (un olvidado y muy olvidable conjunto pop vasco) la cosa ya se
hunde del todo. Si esto es cultura o si esto es entretenimiento de calidad, ETB
tiene los días contados... Cuatro canales de televisión para sumar apenas el 13% de la audiencia.
Un estafa monumental. "Hori ustelkeria, txo. Badakik, interes ekonomikoak eta interes
politikoak elkartuz gero, gureak egin dik"…. Ez dezagun
sal!!
Hay días que es mejor no levantarse de la
cama. Me acabo de enterar de que ha muerto el pintor Luis Badosa y, después, que han
echado a Fermin Etxegoien de EiTB. Lo primero es muy triste, pero también es
ley de vida. Lo segundo, en cambio, es el fruto de las decisiones de ese atajo de
cretinos e inútiles que dirigen, hacia el abismo, a nuestro jodido ente público. Tras hundir la televisión pública vasca,
los responsables de EiTB pretenden hacer lo mismo con la radio pública.
"Musikatea" era uno de los mejores programas de Euskadi Irratia y, sin
duda, el mejor programa de música imaginable. Ya solo nos quedará llamar a Dani
Arizala, a eso de las cinco de la mañana, para que nos pinche algo de Lin Ton Taun, o
algo decente. Dentro de poco, su programa “Asko gara” se pasará a llamar “Asko ginen”, o "Asco en el planeta vasco". Que panorama... Eutsi gogor, euskalduna!!
AZKEN MUSIKATEA (Gorka Bereziartua, Argia 2015)
"Musikatea" irrati saioaren azkenaurreko programak kotxean harrapatu ninduen atzo,
beste batzuetan afaria prestatzen harrapatu izan nauen bezala.
20:00etatik 21:00etarako tarte hori: Fermin Etxegoienek gidatu duen
saioa egunaren bukaerako momentuekin lotuko dut, gaurkoa ere bota
duzula, hurrengo egunean pentsatzen hasteko erabiltzen duzun
denborarekin. Iragarrita zegoena gaur beteko da: kontratu “mugagabe ez-finkoa”
zeukan kazetari oñatiarrak. EITB katetik kaleratzen ari diren beste hainbat
profesionalei bezala, berari ere txanda iritsi zaio. Eta hitz egin da langile horien eskubideez, baita
kontratazio-irizpideez eta bestelako gai potoloez ere. Niri
mikro-eskalatik hitz egitea ateratzen zait: zaratatik isolatzen zaituen
auto barruko espazioaz, zartaginean frijitzen ari den janariaren zaparta
entzun eta sukaldean barreiatzen den usainaz; eta horri guztiari
lagundu dion hautaketa musikalaz. Etxegoienek nirekin behintzat lortu izan du kartoia baino zapore gutxiago zuten egunetan ere zerbait
ematea. Gutxienez entzun behar zenukeen talde berri bat. Sikiera behar
bezala baloratu ez zenuen diskoren bat berrikusteko bultzada. Ildo
editorial propioa. Ugaritasunean zorroztasuna. Ez dakit zer eskainiko duen Euskadi Irratiak hurrengo denboraldian
tarte horretan. Zaila iruditzen zait "Musikatea" saioaren mailako programa
musikal bat lortzea. Eta pentsatzen dut, horrek ere sartu behar lukeela
kalkuluren batean, nor bai eta nor ez erabakitzeko erabiltzen den Excel
taulan kabitzen ez den arren.
Euskal rockaren hastapenei buruzko dokumental itzela da "Salda badago". Zuzendaria, Eriz Zapirain jauna izan zen, Orio Produkzioak enpresakoa. 1970eko hamarkadaren amaieran eta 80koaren hasieran, nahasmendu politikoarekin batera, sekulako punk rock eztanda gertatu zen euskal musikagintzan. Hego Euskal Herriko hiriburu eta beste zenbait herri handitan, rock taldeak azaleratzen hasi ziren Ingalaterratik nahiz AEBetatik zetorren musikaren eraginpean. Jarraipena exigitzen duen lan bikaina da honakoa, 90. hamarkadako euskal musikaren buruzko beste kapitulo bat eginez edo. Geroago, 10 urte barru, gaur egungoa landuko duena 2000. aurrera sorturiko euskal diskoak... Nor daki? Zergatik ez amestu?
Euskal rocka ipar Euskal Herrian sortu baldin bada ere, bereziki hego Euskal Herrian garatu da. Garai hartan, giro sozial eta politikoa oraino nahasia da. Francoren hiltzean lorturiko autonomiak ez ditu independentisten gogoak asetzen. Bestalde, 1980 hamarkadaren hasieran, hego Euskal Herriak gaitzeko krisia ekonomikoa jasaiten du. Hori guzia dela eta, Euskal Herriko hiri anitzetan, gazteek beren haserrea 70. hamarkadako punk ingelesaren eragina daukan rock baten bitartez adierazten dute : "Euskal Rock Erradikala" sortzen da. Hiritartasuna eta oldartze politikoa isladatzen duen rocka. Garaiko kazetari, ekoizle eta talde nagusiekin (Hertzainak, Kortatu, Itoiz, Barricada, Rip, Potato, Fiebre, Manolo Gil, Delirium Tremens, Kaki Arkazaro, Zarama, Errobi, M-ak, Xabier Montoia...) elkarrizketek eta artxiboko irudi frangok lagundurik, Eriz Zapirain filma egileak Euskal Herriko istoriaren parte zoragarri horren ulertzeko gako zonbaitzuk eskaintzen dizkigu "Salda badago" dokumentalan.
La vi ayer y, desde su poster colorista, es una OBRA MAESTRA total. Es la entrevesada historia de Doc, un detective privado hippy y porreta, que se pasea descalzo por la agitada ciudad de Los Ángeles a principios de los años 70 buscando al desaparecido amante millonario de una antigua novia. En su camino, el prota se irá topando con actores, mafiosos, dentista salidos, yonkis, músicos de jazz, agentes federales, policías corruptos, chicas fugadas, chinas misteriosas, barcos piratas, abogados marineros, moteros, negros revolucionarios... Delirante pelicula que mezcla el humor porreta de "El gran Lebowski" con el retrato de la decadente California de principios de los 70 de la irrepetible "El largo adiós" (1973) del director americano Robert Atman. Es un viaje borroso, donde los detalles pop, históricos o culturales, musicales o políticos son el punto de apoyo. Pero no hace falta entenderlo todo, ni agobiarse por ello. Es como todo, y como todo, "como humo se va...", jajaja...
Aquí no hay vecinas haciendo yoga, ni aparece un joven culturista llamado Arnold Schwarzenegger, pero si una tal Michelle Sinclair (para los puristas, la ultrasexy Belladona). Joaquin Phoenix tampoco es el gran Elliot Gould, pero en su papel de ese detective fuera de sitio, que intenta encarar un caso que se va retorciendo más y más con su vida personal, destila la misma retranca y el mismo humor cínico y ácido. La banda sonora no es de John Williams, ni suena el temazo "The long goodbye", pero, el director P.T. Anderson envuelve todo en una atmósfera de ensueño, contrastando ambientales sugerentes con éxitos pop de la época. La puesta en escena de "Puro vicio" esta muy lograda, de hecho, el filme estuvo nominada al Oscar de mejor vestuario, creo. Muy recomendables las dos pelis.
No se a quien se le ocurrió la idea, pero montar un mini festival de música pop en el pueblecito de Orbara, en el valle de Aezkoa, al norte de Navarra (EH, Europa), en un entorno natural tan cuco, es una genialidad que hay que reivindicar con ganas. En pleno mes de Julio, al frescor de los montes navarros y apartados del mundanal ruido. La entrada es gratuita y al lado esta Iparralde (esa gran desconocida en Euskadi Sur). En 2014, en la primera edición del festival Malkei, tocaron la gipuzkoana Anari, Cabezafuego o el señor Joseba Irazoki. En 2015, en los dias 17 y 18 de Julio, actuaran las bandas Banu Qasi, Aimar Karrika, Amorante, German y la Alegria del Barrio y los potentes Jupiter Jon (que vuelven a la carga con disco nuevo). No se puede decir que no es un plan cojonudooorrl!!
"Itsaso Gutierrez, Jauko Barik taldetik ON bandaraino" (BADOK web ataritik, 2015 ekainean) Itsaso Gutierrez, euskal rock musikari aparta, Donostian aldean jaio zen, 1978. urtean. Gaztetatik piztu zitzaion musikarako grina eta, jotzen ikasi zuen aurreneko instrumentua bibolina izan zen arren, rock talde bat sortzeko aukera izan zuenean kitarra hartu zuen. Institutuan hartu zuen lehen aldiz, Euskara Taldeak antolatu zuen hilabete bateko ikastaro batean. Hiru akorderen bueltan, euskal kanturen batzuk jotzen ikasi zuen. Rock zalea ere zenez, segidan, 16 urte zituela, bere lehen kitarra elektrikoa erosi zuen. Kitarrak, gainera, abesteko aukera ere ematen zion. "Kitarra nireak askatzeko bidea zela sentitzen nuen". 1997. urtean, Donostia hiriko Buenavixta gaztetxe mitikoan, Jauko Barik izeneko rock taldea sortu zuen Itsasok bere institutuko gelakide zen Enararekin batera. Musika tresnarik jotzen ez bazuen ere, Enara gogotsu animatu zen. Geroxeago, Haizea, taldeko bateria jotzailea batu zitzaien. Jauko Barik hiru neskez osatutako lehenengotariko hardcore taldea izan Euskal Herrian. Oso era inozentean elkartu ziren, edozein musikarako grina duen pertsonak egingo lukeen eran. 17 urteren bueltan zinen hiruak elkartu zirenean, laguntasunak batzen zituen ezeren gainetik. Idazten zituzten kantuen hitzak beraien kezkak ziren, kezka sozialak edota sentimenak, aurre hausnarketa sakonik gabe. Hilabete eskasean aritu ostean, hutsetik hasita, bere lehen kontzertua emateko aukera heldu zitzaien Jauko Barik taldekoei. Itsasok bibolina jotzen agertzen zen ere zenbait kantuetan, punk rock eta folk nahasketa oso bitxia lortuz taula gainean. Maketa bat grabatu zuten ondoren, Buenawistan bertan, Elorrioko lagun batzuekin (Non Demontre taldeko kideak). Maketa hura, Jesus Ordovas kazetariaren eskura iritsi eta honek Jauko Barik hiru kideei Radio 3 irrati nazionalean gau batez, zuzenean, jotzeko aukera eskaini zien.
1998. urteko udan, Loiolako jaietan, Fermin Muguruza musikaria agertu zen kontzertu baten ostean eta eskaintza luzatu zien Esan Ozenki zigiluarekin disko bat grabatzeko. Roberto Galan, Hamlet taldeko teknikaria zenaren estudioan grabatu zuten "Jauko Barik" (2000) diskoa. Söber taldeko Jorge Escobedo gitarra jotzaileak ekoizpenean lagundu zien. Letretan, bilorik gabe, deserosoak izan zitezkeen hainbat gaien gainean hitz egiten zuten, bakardadea, eraso sexistak, homosexualitatea edota kaleko errepresioa. "Nire barne kezkak plazaratu nahi izan ditut beti musikarekin. Nire burua jendartearen etiketa konbentzionaletan kokatzea kosta egin zait. Kritikoa izan naiz, nire sexualitatea, identitatea, eta itzalean gelditu ohi diren gaien inguruan pentsatzea gustuko dut. Baita horiek musikarekin konpartitzeko beharra ere". 2002. urtean, Jauko Barik taldearen bigarren disko dotorea heldu zen, "Bzzbeta goxatu!!" (Bizi zure bizitzaeta gozatu!!). Disko osoa beraiek autoekoiztea erabaki zuten, Esan Ozenki zigilua desagertu egin zen garaian. "Musikaren egoera desberdina da gaur. Musika kontsumitzeko era aldatu da ere, lehen diskoen balioa handia zen, disko bat osorik entzuten genuen, merezi zuen denbora eskainiz. Interneten eraginez, seguru aski, kantuek balio handia hartu dute orain. Taldeen nortasun, izen, hizki, baloreak, bigarren plano batean sentitzen dira... Norberak berea nola jorratu erabakitzea eta berearekin fidel jokatzea da onena. Garai berrietara egokitu nahi duen taldeak aukera desberdinak ditu, finantzazio bide desberdinak daude. Norberak bere poltsikotik jarrita, kontzertuetatik biltzen den dirua apurka bilduta, bono, kamiseta edota bestelako materialak salduz. Crowdfunding kanpainak oso interesgarriak dira ere".
Bederatzi urtez ilusio eta gogo berdinek elkartuta egon ondoren, Jauko Barik agur esan zuten. Taldekide bakoitza bere identitatea sortzen eta osatzen joan zen eta, normala denez, musika behar desberdinak piztu zitzaien azkenean. Egunerokoan, rock talde bat defendatzea nekeza da, lan ardura eta bizitza erritmo desberdinak bateratzea ere. Jauko Barik taldea desegin eta hilabete gutxira, KEIKE rock taldeko gitarra jotzaile berria bezala hasi zen gure Itsaso. Kontzertu ugari eman eta Keike bandaren bigarren diskoaren sorkuntzan aritu zen. 2007. urtean, Keike taldekoek bere ibilbidea etetea erabaki zutenean, Itsasok, Ion Kirru, Joshua Froufe eta Christian Martin musikariekin batera XARMA rock taldea sortu zuen. "Amaraunak" diskoa grabatu zuten lehendabizi, Bonberenean, Karlos Osinaga jaunarekin. 2010. urtean Danbaka lehiaketa irabazi ondoren, Arrasateko Shot estudioetan, "Karenka", lana grabatu zuten.
Itsaso Gutierrezek ez zuen Jauko Barik taldearekin zuen hainbesteko askatasuna sentitzen. Frustrazio hark, 2012. urtean, ON rock banda berria sortzera eraman zuen. "Birziklatzeko beharra ohi dut. Asetzen nauten eta ongi sentiarazten nautenen artean egoten ikasi dut. Musika taldeetan elkartzen zarenean, normalki aipatzen ez den elkarbizitza bat dago, kideekin bat egin behar duzu. Talde bateko partaide izateak, lanean ere inplikazio eta ardura batzuk eskatzen ditu. Are gehiago, autogestioaren alde ari den talde batean. Entseguetara agertzea, hartutako ardurak betetzea, konpromisoz jokatzea… Musika afizio dudan arren, esperientziak irakatsi dit, nahi dudanaren alde borrokatzea handia dela. Neure bidean sinestea, bidelagun egokiz elkartzea". Xarma taldearen garaian sortu zituen kantu batzuk bildu eta Denis Alberdi (Keikeren bateriajolea) eta Ibai Suarez jaunarekin borobildu zituen Itsasok "On" (2012) diskoa ekoizteko. Itsaso musika konposatuz, letrak idatziz, grabazioa kudeatuz, kolaborazioak bilatuz, diskoa autoeditatuz, Durangoko Azokan aurkeztuz, taldea kudeatuz edota kontzertuak lotuz berrindartzen joan da. ON taldearen bigarren diskoa 2014. urteko udan ekoiztu zuen Itsasok, Ekaitz eta Ekhi Vegas musikariekin batera. "Bigarren disko honekin oso pozik gaude. Ikusleen harrera ezin hobea da. Hartu eman horrek, Jauko Barik bandaren garaian amesten nituenak, egia bihurtu direla oroitzera eramaten nau".
Itsaso Gutierrez es, sin duda, una de las figuras más interesantes surgidas en la escena rock del País Vasco (Europa) en estos últimos veinte años. Esta intrepida cantante y guitarrista gipuzkoana, nacida en Donostia/San Sebastian en 1978, debutó gracias a la edición de la maqueta de su primera banda, Jauko Barik (1997/2005). Esta mítica demo, que fue grabada con ayuda de dos jóvenes amigas, Enara (bajo) y Haizea (bateria), llegaría a tener cierta repercusión estatal gracias a sonar en Radio3. Después, Jauko Barik ficharían por el sello Esan Ozenki, el cual editaría su primer álbum, el sorprendente "Jauko Barik" (2000). Después, Itsaso Gutierrez formaría parte de otras tres interesantes bandas vascas más, como Keike (2006/08), Xarma (2009/11) o los formidables ON (2012/18).
Hasta septiembre de 2018, el grupo rock vasco ON (en euskera sería "Bueno") estuvo liderado por Itsaso Gutierrez, logrando editar dos discos bastante potentes, "ON" (2012) y "Zein" (2014). Los temas de ON contenían una equilibrada carga melódica y rockera y, en muchas de sus letras en euskera, reflejaban temas de gran actualidad, como la reivindicación de los derechos de las mujeres, los efectos de la violencia machista o la transexualidad. Al igual que el primero disco, "Zein" fue grabado también en los estudios KOBA (Bilbao) al lado del veterano técnico Jose Manuel Sampedro "Xanpe". Este disco estuvo apoyado por un hermoso videoclip de animación, “Aurrera Begira”, firmado por el musico Ekhi Vegas.
