lunes, 1 de julio de 2013

ITTURRI (MARIANO IZETA)

 https://www.youtube.com/watch?v=Gwdj9VUfKLo

LETRA

Elizondoko profeta, idazle edo poeta,
bihotz xamur bat zeramalarik barruan gordeta,
ezpainak irriz beteta, euskeraz beti hizketa,
hiru hitzetan deskribatuta hori zen Izeta.


Bertsozale eta epaimahai, bertsolaritzaren artzai,
bertso saioak antolatzen ta gai jartzen ere bai,
bazuen hainbeste dohai, denak lagun edo anai,
bertsolaritzak zu baino lagun hoberik ez du nahi.


Mutil dantzari trebea, edozeinen erregea,
egia garbi aitortzekotan, parerik gabea,
euskararen zutabea, nortasun askoen jabea
eskatuz ere ezin da egin seme bat hobea.


Erlojerua izanik eskeini zuen lan onik,
berak sufritu arren inori eman gabe minik,
ez da izango gizonik mundu hontan sortu denik.
hainbat lagun ta hain etsai gutti izan dituenik.


Baztango seme kuttuna, jatorra eta euskalduna,
loreak ihintza baino gehiago maitatzen genduna,
jaunen artean zen jauna ta jende xumeen laguna,

bi mila urtez bere herriak ahaztuko ez duena.

Mariano agurtzean, malkoak begi ertzean,
sentimenak berpiztu zitun lurpean sartzean,
hasi ginen otoitzean, erranez hitz bakoitzean,
beti betiko egongo zara gure bihotzean!!


Itturri taldearen kantu bat, Mariano Izeta idazle naparrari eskeinia. Pantxo Etxebere (Pottoka edota Otsondo 602 taldeko abeslaria), bere ahots berezia jartzen die Bittor Elizagoien bertsolariaren hitz goxo batzuei. (Pantxo Etxebere, ahotsa/ Asier Zabalza, kitarra/ Jaime Vigura, perkusioa/ Asun Iturria, eskusoinua)

Mariano Izeta jauna (1915-2001) idazle eta euskaltzain baztandarra izan zen. Aita gipuzkoarra zuen, Zarauzkoa, eta ama baztandarra, Elizondoko Mutilenea etxean jaio zen. Zortzi anai-arreben artean zaharrena zen. Gabriela Goñi Olaetxea lekaroztarrarekin ezkondua, bi alaba izan zituen, Maria Ines eta Juana Mari. Eskolako ikasketak bukatu ondoren, 1930an bere aitarekin hamabortz urte zituela erlojugintzan hasi zen. Urteak joan, urteak etorri, lanbide horretan aritu zen erretiroa hartu arte 1984an, halere, gero, familia-dendara joaten segitu zuen. Mariano Izeta Euskal Herrian ezaguna badugu euskal gaien arloan egin duen lanagatik da. Txikia zenetik, euskal kulturan hazi eta hezia, euskararen inguruko gaietan murgildu zen Elizondo erdaldun batean. 1936an, gerra hasi baino lehen, Nafarroan egin zen lehen Bertsolari Txapelketari segimendua egin zion. Baina gerrarekin bukatu ziren bertsoaren eta euskararen ingurukoak. 1961az geroztik Euskaltzaindiaren urgazlea izan zen. Herri mailan aski ezaguna zen mutildantzak fin dantzatzen baitzituen. Elizondoko jaietan edo bestetan, Santiago egunean dantzatzen den Ohorezko Mutildantzan, bera izan ohi zen aitzindari.





Una canción del grupo navarro ITTURRI dedicada a la memoria del escritor, filosofo y relojero vasco Mariano Izeta, nacido en el valle de Baztan en 1915 con una personalidad comprometida con la conservación del euskara, el bertsolarismo y las tradiciones del país. El que canta la letra es Pantxo "Pottoka", un cantautor navarro proveniente del valle de Baztán, con una voz muy característica y hálito rockero. Pottoka dio a conocer en la música en 1989, cuando apareció en un disco compartido con bandas rockeras como Julio Kageta, Kiowak y los míticos SS-77'. En 1992, Pottoka publicó su primer y único disco en solitario, un cuco Mini-Lp titulado 'La revoluzione della tradizione'. Cinco años después, y ya al frente de una banda, Otsondo 602, Pantxoa grabó un disco y dio buenos conciertos por Nafarroa, como aquel de Tafalla en 1997 durante el Nafarroa Oinez, con Gorka "Berri Txarrak" Urbizu alucinando entre el polvo y el gentío.

Mariano Izeta Elizalde fue un escritor baztanés con una personalidad muy comprometida con la conservación del euskara, el bertsolarismo y las tradiciones del Valle de Baztan (Navarra, Europa). Izeta nace en Elizondo el 14 de julio de 1915 y fallece en Elizondo el 8 de enero de 2001. Su padre, Federiko Izeta, era de Zarautz (Gipuzkoa) y su oficio era relojero. La madre de Mariano, Juana Elizalde, era natural de Elizondo. Mariano fue el mayor de ocho hermanos y se crió en un ambiente familiar euskaldun aún cuando, en esa dura época, la localidad era castellanoparlante. Tras finalizar sus estudios escolares, Mariano comenzó a trabajar en la relojería de su padre en 1929, oficio en el que continuó hasta su jubilación en 1984. El humilde taller de relojería de Izeta fue una suerte de centro cultural y literario del valle del Baztán.

La popularidad de Mariano Izeta se debe a su intensa labor a favor del euskara y la cultura vasca. Ya en su juventud, con anterioridad al golpe de estado fascista del general Franco de 1936 y la posterior Guerra Civil, Izeta tomó contacto activo con el muendo del bertsolarismo y durante toda su vida fue un apasionado y activo defensor de esta modalidad de literatura oral vasca. Durante veinte años organizó numerosos festivales en el trinquete Antxitonea de Elizondo y colaboró en los campeonatos navarros. Izeta fue miembro habitual de los jurados en concursos de bertsolaris - en la actualidad uno de ellos lleva su nombre, Mariano Izeta Saria-, y presidente de honor de la Asociación de Amigos de los Bertsolaris. En su faceta de articulista colaboró desde 1957 con revistas como Zeruko Argia, Herria, Arantzazu, Príncipe de Viana... En 1961 Izeta fue nombrado miembro Euskalzain urgazlea de la Real Academia de la Lengua Vasca / Euskaltzaindia y, en 2000, fue su miembro de honor. En 1962 Izeta publicó la novela policiaca en euskera, "Dirua Galgarri". Luego, llegarían "Nigarrez sortu nintzan" (1972) o el libro de cuentos "Sorgiñak infernuko errekan" (1985).


http://www.euskomedia.org/aunamendi/72644

No hay comentarios:

Publicar un comentario